Przygotowanie do sezonu 2016 – Projekt Life+ „Beskidy”

Po długiej, śnieżnej zimie i płatającej figle wiośnie owce z Projektu Life+ „Beskidy” z utęsknieniem wyglądają pierwszych porannych promieni słońca, wpadających nieśmiało przez okienko do owczarni. Wchodzący przez drewniane drzwiczki baca, dźwigając wiadro z paszą, niesie ze sobą coś jeszcze – zapach świeżej trawy i nagrzanego słońcem pastwiska. Stado powoli przygotowuje się do wyjścia..

Zanim wypuścimy owce

Szczególnie ważnym okresem w trakcie działania Projektu LIFE nr LIFE12 NAT/PL/000081 pn. „Ochrona zbiorowisk nieleśnych na terenie Beskidzkich Parków Krajobrazowych” jest rozpoczynający się końcem maja sezon wypasowy. Ze względu na różne położenie względem wysokości cennych przyrodniczo hal i polan objętych Projektem, na których prowadzony jest wypas, owce najpierw wypuszczane są na niżej położone tereny, które już zdążyły zazielenić się pod wpływem wiosennego słońca, by potem stopniowo przechodzić na coraz wyżej zlokalizowane górskie łąki. Realizatorzy Projektu w okresie poprzedzającym wypuszczenie owiec na hale, mają niewiele czasu na sprawdzenie stanu zachowania powierzchni po zimie. Ze względu na długo zalegającą pokrywę śnieżną, dotarcie do wyżej położonych partii gór, wymaga dużo wysiłku i czasu, a wszystko to po to, aby zapewnić trwałość celów Projektu – regenerację i utrzymania siedlisk nieleśnych szczególnie cennych pod kątem przyrodniczym poprzez prowadzenie zabiegów czynnej ochrony przyrody, m.in. takich jak wypas owiec. Podczas standardowej kontroli powierzchni przed sezonem wypasowym zwraca się uwagę m.in. na grubość pokrywy śnieżnej, jeśli jeszcze zalega, możliwość dojścia ze zwierzętami na daną polanę czy szkody wyrządzone przez ewentualne prace prowadzone przez podmioty niezależne lub czynniki przyrodnicze, np. zrywka drzew czy dodatkowe cieki wodne pojawiające się w okresie wiosennym. Wszystkie informacje przekazywane są do wykonawców odpowiedzialnych za prowadzenie wypasu, którzy tak rozdysponowują stado, aby możliwie jak najlepiej wykorzystać warunki środowiskowe na początku trwania sezonu wypasowego.

Żywienie owiec

W Polsce można wyróżnić trzy systemy żywienia owiec. Pierwszym z nich jest żywienie alkierzowe, polegające na całorocznym chowie zwierząt w specjalnie do tego przystosowanym pomieszczeniu. W przypadku hodowli, w których nie ma możliwości wypuszczenia zwierząt na pastwisko, właściwie zaprojektowana i zarządzana owczarnia wraz z zapewnieniem zbilansowanej diety może zapewnić komfortowe warunki dla owiec oraz powodować dużą ich wydajność. System ten sprawdza się najczęściej w odniesieniu do dużych produkcji, gdzie możliwe jest zapewnienie wysokiej jakości sprzętu oraz nowoczesnych rozwiązań w budowie pomieszczeń. Brak odpowiednich warunków termicznych i dostępu do światła słonecznego, utrzymująca się wilgoć czy duże zagęszczenie zwierząt w zagrodzie, mogą być przyczyną występowania licznych schorzeń.

Drugim systemem żywienia owiec, jaki można wyróżnić, jest żywienie pastwiskowe, polegające na całodobowym przetrzymywaniu owiec na zewnątrz. Jest to nawiązanie do tradycyjnej formy pasterstwa, które zawędrowało w Beskidy wraz z ludami wołoskimi, prowadzącymi nomadyczny tryb życia.

Najczęściej stosowanym systemem chowu owiec w polskich gospodarstwach jest system alkierzowo – pastwiskowy, stanowiący zrównoważone połączenie całodobowej opieki nad zwierzętami w owczarniach w okresie zimowym oraz stopniowym przetrzymywaniu zwierząt na wolnym powietrzu w zależności od zaawansowania okresu wegetacyjnego. Beskidzkie owce w ten właśnie sposób spędzają rok.

Zielona energia

Zapewnienie owcom dostępu do świeżej, nieprzetworzonej żywności niesie ze sobą mnóstwo korzyści. Tzw. „zielonki” charakteryzują się wysoką zawartością składników pokarmowych, witamin i minerałów, wyższą koncentracją energii niż w kiszonkach sporządzonych z zielonki na okres zimowy, bez strat składników pokarmowych i energii, jak podczas konserwacji. Owce korzystające z pastwisk poprzez ruch na świeżym powietrzu, wystawienie się na działanie promieni słonecznych oraz dostęp do różnorodnego pokarmu roślinnego, cechuje lepszy stan zdrowia i kondycji oraz mniejsza podatność na choroby. Zwierzęta podczas przemieszczania się po pastwisku w poszukiwaniu smakowitych roślin mogą pokonywać nawet kilka kilometrów dziennie, co wpływa pozytywnie na sprawność stawów skokowych i kolanowych oraz zachowanie dobrego stanu racic. Na otwartej przestrzeni owce mające możliwość swobodnego poruszania się i wykonywania wielu naturalnych czynności. Czynniki te sprawiają, że hierarchia w stadzie jest bardziej rozproszona i nie jest czynnikiem stresogennym, zwierzęta są wypoczęte i zrelaksowane, co w naturalny sposób zwiększa wydajność produkcji i obniża jej koszty.

Kontrola stanu infrastruktury turystycznej

W ramach Projektu przy szlakach turystycznych oraz w atrakcyjnych miejscach dla turystów umiejscowiono infrastrukturę turystyczną, z której każdy odwiedzający może skorzystać. Wieże widokowe wybudowane w ramach Projektu oraz tablice informacyjno-edukacyjne mają za dobą pierwszy pełny sezon zimowy, podczas którego narażone były na niekorzystne warunki pogodowe. Realizatorzy Projektu przed rozpoczęciem wzmożonej aktywności wycieczkowiczów doglądają stanu obiektów, tak aby stanowiły bezpieczne i jednocześnie ciekawe miejsce odpoczynku strudzonych wędrowców. Zainteresowanym odwiedzeniem tych miejsc przypominamy, że w ramach Projektu zostały wybudowane dwie platformy widokowe oraz ustawiono 21 sztuk tablic edukacyjno-informacyjnych. Jedna z platform z widokiem na Beskid Śląski ustawiona została na Starym Groniu w Gminie Brennej przy czarnym szlaku turystycznym z Brennej na Grabową, druga stoi na wzniesieniu Duży Rachowiec w Gminie Rajcza, w okolicy najdłuższego wyciągu orczykowego w Zwardoniu. Tablice informacyjno-edukacyjne zostały umiejscowione przy platformach, przy bacówce wybudowanej w ramach Projektu na Bukowinie w Gminie Węgierska Górka oraz przy szlakach turystycznych w Beskidzie Żywieckim: żółtym od Redykalnego Wierchu do Hali Lipowskiej oraz czerwonym prowadzącym z Rysianki w stronę Żabnicy.

Wszystkich zainteresowanych szczegółami Projektu zachęcamy do odwiedzenia strony: www.lifebeskidy.com.pl oraz do kontaktu z Realizatorami!