Projekt nr LIFE12 NAT/PL/000081

Ochrona zbiorowisk nieleśnych na terenie Beskidzkich Parków Krajobrazowych

Wiosenne wycieczki po Beskidach

Końcówka wiosny to idealny moment na wycieczki górskie. Przedastawiamy piewszy z ciekawszych kompleksów hal Beskidu Śląskiego, dostępny zarówno dla wykwalifikowanych turystów, jak również  dla rodzin z dziećmi :) 

 

Cienków Niżni i okolice

 

Grzbiet Cienkowa stanowi ramię boczne Pasma Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim. Oddziela on od siebie Wisłę-Czarne (dolina Białej Wisełki) i Wisłę-Malinkę (dolina Malinki) i  w  przeszłości był największym ośrodkiem pasterskim na terenie Wisły. Jego najniższą kulminację stanowi Cienków Niżni, o wysokości 720 m n.p.m. W otoczeniu tego szczytu jest zlokalizowany duży kompleks polan, stanowiący ostoję różnorodności biologicznej. Wynika to z faktu że łąki Cienkowa są regularnie koszone i użytkowane od prawie 400 lat. Na polanach Cienkowa Niżniego stwierdzono występowanie szeregu różnorodnych zbiorowisk roślinnych. Osobliwością tego obszaru jest obecność rozległych płatów podgórskiej łąki konietlicowej, wykształcającej się zwłaszcza w miejscach o ekspozycji zachodniej. Mniejszą powierzchnię zajmują płaty łąki mieczykowo-mietlicowej. Są one dość istotnie przekształcone w  wyniku silnego nawożenia mineralnego i podsiewania kupkówki pospolitej i innych traw, a w ich składzie gatunkowym nie stwierdzono obecności mieczyka dachówkowatego. Miejsca, gdzie użytkowanie jest mniej regularne, są zastępowane przez fitocenozy pastwisk tomkowo-mietlicowych. Na samym wierzchołku Cienkowa Niżniego, na stoku o ekspozycji południowej wykształciło się bardzo interesujące i bogate florystycznie zbiorowisko murawy goździkowej z dużym udziałem chronionego gatunku – dziewięćsiła bezłodygowego. Polany Cienkowa Niżniego stanowią dużą atrakcję krajobrazową, ze względu na roztaczające się z nich widoki w kierunku zbiornika zaporowego oraz Rezydencji Prezydenta RP w Wiśle-Czarnem. Są one łatwo dostępne ze względu na lokalizację kolei linowej z  Wisły-Malinki oraz bliskość skoczni narciarskiej im. Adama Małysza. Kompleks polan masywu Czantorii. Na stokach Małej i  Wielkiej Czantorii w  Beskidzie Śląskim rozciąga kompleks interesujących polan. Należą do nich polany: Usyp, Mała Czantoria, Bąkula i Stokłosica. Na obszarze wymienionych polan wykształciło się dzięki działalności człowieka szereg zbiorowisk roślinnych. Na polanie Usyp (gmina Goleszów), położonej najniżej z  całego kompleksu i  najbardziej różnorodnej, dominują zbiorowiska łąki rajgrasowej, podgórskiej łąki konietlicowej oraz pastwiska tomkowo-mietlicowego. Jesienią można na niej spotkać interesujący gatunek chroniony, którym jest zimowit jesienny, często mylony z krokusami. W miejscach wilgotnych i płaskich wykształcają się płaty łąki ostrożeniowej, która najbardziej dekoracyjna jest w czerwcu, w czasie kwitnienia ostrożenia łąkowego, kukułki szerokolistnej oraz niezapominajki błotnej. Polany masywu Czantorii, a zwłaszcza Bąkula, są miejscem występowania rozległych płatów muraw bliźniczkowych. Oprócz tego na wielu polanach spotykane są zbiorowiska wykształcające się w wyniku zaprzestania ich użytkowania, takie jak borówczysko czernicowe czy zbiorowisko dziurawca czworobocznego. Największą ciekawostką omawianego kompleksu jest obecność dużych płatów ziołorośli z ciemiężycą zieloną. Występują one na polanach Bąkula i Usyp.

Znane są one z zaledwie kilku miejsc w Karpatach, m.in. z Gorców i Pienin, gdzie jednak nie zajmują tak rozległych powierzchni jak w Beskidzie Śląskim. Istotnym zagrożeniem dla omawianych polan, poza zaprzestaniem użytkowania, jest masowy ruch turystyczny. Przypuszczalnie będzie on jeszcze większy ze względu na oddanie do użytku wyciągu krzesełkowego z  Ustronia-Poniwca na Polanę Bąkulę. Efektem dużej presji ze strony turystów jest masowe występowanie na omawianym obszarze muraw miejsc wydeptywanych, zwanych zbiorowiskami dywanowymi. Składają się one z niewielkiej liczby gatunków, odpornych na uszkodzenia mechaniczne oraz deficyt powietrza w glebie.

 

 

 

 

 

Projekt LIFE12 NAT/PL/000081 pn. „Ochrona zbiorowisk nieleśnych na terenie Beskidzkich Parków Krajobrazowych” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach komponentu I LIFE+ Przyroda i różnorodność biologiczna oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.